Eventverslag: Netwerkzorg in de praktijk

Op weg naar een digitale organisatie

Als eerste betreedt Maarten van Rixtel, directeur transitie en innovatie bij Sensire, het podium. Sensire is een zorgorganisatie in Oost-Gelderland die dag en nacht verzorging, verpleging en gespecialiseerde zorg biedt. Van Rixtel neemt het publiek mee in de digitalisering van Sensire.  

“Voor 2009 was innovatie vooral technologie-gedreven,” zegt Van Rixtel. “Vanaf dat moment zijn we gaan kijken hoe we kunnen innoveren om de klant (cliënt) optimaal te bedienen. Zorgverlening draait tenslotte om de individuele relatie tussen de medewerker en de klant, de organisatie moet daarin een ondersteunende rol aannemen.” Om dit te bewerkstelligen zette Sensire het innovatieprogramma op. Een programma dat draait om vrijheid en personalisatie. Bijvoorbeeld door te zorgen dat medewerkers informatie ophalen en kennis opdoen op een manier die bij ze past en dat ‘standaard’ communicatie vanuit de organisatie naar medewerkers en klanten worden gepersonaliseerd.  

In het digitaliseringstraject heeft Sensire een aantal belangrijke inzichten opgedaan, die Van Rixtel graag met het publiek deelt. Allereerst is de gedachte dat het implementeren van digitale devices direct efficiëntie oplevert een utopie; dit kost in het begin juist extra tijd én geld. Daarnaast geeft hij mee dat je als organisatie rekening moet houden met de benodigde verandering op de werkvloer. Zijn de juiste competenties in huis om de digitalisering vorm te geven? En is er weerstand onder medewerkers? Dan moet je daar beginnen. Van Rixtel: “Communicatie is key. Digitale werkwijzen lijken de oude zorgverlening te veroordelen. Alsof je als organisatie het belang niet ziet van tijd met de klant, tijd aan het bed. Zorg dus dat zorgprofessionals voelen dat hun ‘oude’ werkwijze niet verkeerd is, maar dat de digitalisering een verrijking is van wat bestaat.”

Nederlandse zorg heeft inhaalrace te lopen

De tweede keynote wordt gegeven door Dirk Schraven, lid van de Raad van Bestuur van het Erasmus MC. Hij neemt de bezoekers mee in het initiatief Cumuluz. Een initiatief dat is opgezet door zorginstanties met als missie: ‘optimale beschikbaarheid van gezondheidsdata, om de beste gezondheidszorg mogelijk te maken’. Waarom? Data in de zorg is versnipperd over talloze systemen, waardoor patiënten én zorgverleners niet altijd de juiste informatie voor handen hebben om de beste zorg te verlenen. De beperkte beschikbaarheid zit bovendien vernieuwing van de zorg in de weg. Schraven: “In veel sectoren (bijvoorbeeld de energiesector) lopen we qua datastandaardisatie voor, maar in de zorg zijn we echt een ‘laggard’; we hebben een inhaalrace te lopen. We moeten toe naar een transmuraal en longitudinaal zorgdossier, onafhankelijk van zorgleveranciers en waarin data ter beschikking wordt gesteld voor innovatie en onderzoek.” Een mooi voornemen, maar hoe wordt er gezorgd dat data daadwerkelijk gaat stromen tussen zorgorganisaties? Die beweging hoopt Cumuluz met vijf concrete use cases te starten. Twee voorbeelden daarvan zijn ‘Zorgviewer’ van RIVO Noord, een applicatie waarmee zorgverleners in de regio Noord Nederland in één keer compleet inzicht krijgen in de status van een patiënt, en ‘Digizorg’, een applicatie die zorgpaden ondersteunt voor patiënten uit de regio Rotterdam. Denk hierbij aan het maken van afspraken en inzage van het persoonlijke dossier. Schraven: “Om dit soort initiatieven tot een succes te maken, is samenwerking tussen zorgorganisaties cruciaal. Er zijn veel meningen om bij elkaar te brengen, waarbij de uitdaging is om alle meningen wel te doen tellen maar er niet door stil te staan. We moeten pragmatisch te werk gaan en vooral niet vergeten waarom we het doen: we hebben allemaal een hart voor de zorg, een passie voor het vak.”

Netwerkzorg voor optimale zorgbeleving, nu en in de toekomst 

In de rondetafeldiscussie* die hierop volgt, wordt het buitenland als voorbeeld aangehaald. Joger Jacobs, medisch centrummanager acute zorg bij het Dijklander Ziekenhuis, heeft eerder op Bonaire gewerkt. “In Caribisch Nederland lopen we enorm voor op Europees Nederland”, vertelt Jacobs. “Ambulancezorg, ziekenhuizen, thuiszorg, het verpleeghuis en de openbare apotheken sluiten allemaal naadloos op elkaar aan qua communicatie en data-uitwisseling. De hele zorgervaring verloopt voor de patiënt onwijs soepel.” Dat Nederland op dit moment achterloopt, kan ook als kans worden gezien. Renske Veensta, programmamanager ICT & informatisering bij Santeon: “Als we als zorgbranche met z’n allen een flexibel systeem vormen, maakt dat ons enorm wendbaar. En kunnen we versneld aan de slag met toekomstige innovaties.” Maar soms is het ook een kwestie van het datavraagstuk loslaten. Petra de Jongh, Raad van Bestuur bij Pieter van Foreest, geeft aan dat omdenken soms nodig is: “Waar heb je data voor nodig en wat doe je op basis van vertrouwen? Wij doen dagbesteding, waarbij het proces normaliter begint met een gesprek met een consulent van de gemeente, voordat iemand bij ons terecht zou kunnen. Maar wij doen het anders: iemand kan zonder toetsing van de gemeente direct bij ons terecht. We hebben een vertrouwensband met de gemeente en hebben de afspraak om hen in kwartaalgesprekken op de hoogte te brengen, maar verder komt er weinig tot geen administratie aan te pas. Deze procesverandering heeft de wachttijd en onzekerheid voor cliënten weggenomen en daar draait het uiteindelijk om: we moeten als branche cliëntgedreven te werk gaan en daar is soms leg voor nodig.” In deze discussie wordt wederom het belang van netwerkzorg benadrukt, waarin alle zorginstellingen samengaan voor de beste zorg voor de patiënt. En dat vanuit het hart.  

*Aan tafel zaten: Indra Khater-Dekker, manager herstel en acute zorg & manager coördinatiepunt ouderenzorg bij Omring; Joger Jacobs, medisch centrum manager acute zorg bij het Dijklander Ziekenhuis; Petra de Jongh, Raad van Bestuur bij Pieter van Foreest; Aad van ’t Hof, algemeen directeur bij Rijnmond Dokters; Renske Veenstra, programmamanager ICT & informatisering bij Santeon; Alex van Bersselaar, kwartiermaker zorgcentrale bij Rivas Zorggroep.