Het gedeelde Dataplatform van LUMC, Erasmus MC en UMC Utrecht

Twee jaar geleden startte het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) met de bouw van het Dataplatform: de verzamelplek voor alle brondata uit het ziekenhuis. De brondata in het platform worden gemodelleerd volgens de internationale HL7 FHIR-standaard en dat maakt (her)gebruik en uitwisseling van data, zowel binnen de eigen muren als met andere zorginstellingen, veel efficiënter. Het LUMC besloot om het platform te delen met het Erasmus MC, waar het nu geïmplementeerd wordt voor research en business intelligence toepassingen. Ook UMC Utrecht onderzoekt vanuit een proof of concept project of het Dataplatform een centrale rol kan spelen in de informatievoorziening voor zorg, bedrijfsvoering en onderzoek. De product owners en projectleiders van de drie Universitaire Medische Centra vertellen over deze unieke samenwerking.

Efficiënter voor iedereen

Product Owner Bram Wesselo (LUMC) vertelt over het doel: “Door onze samenwerking delen we niet alleen kennis en ervaring, maar kunnen we ook de werkzaamheden en kosten voor de doorontwikkeling van het Dataplatform delen. Daarnaast willen we de adoptie van de internationale HL7 FHIR-standaard in Nederland vergroten. Hoe meer zorginstanties deze standaard gebruiken, hoe efficiënter en effectiever de onderlinge data-uitwisseling wordt. Dat bespaart tijd voor alle ziekenhuizen, kwaliteitsinstellingen, onderzoekers, artsen en patiënten in Nederland.” Stephan den Adel, data architect en projectleider van UMC Utrecht vult aan: “Toen het Slotervaartziekenhuis failliet ging, bleek het erg moeilijk om de dossiers over te nemen. Dat soort problemen kun je vermijden als iedereen dezelfde informatie- en uitwisselingsstandaard gebruikt.”

Geen woorden, maar daden

De keuze voor de HL7 FHIR-standaard voor data-uitwisseling komt niet uit de lucht vallen. Bram Wesselo: “We volgen de eerder uitgezette richtlijnen van de Stichting MedMij en het programma van Registratie aan de bron. Ook de grote techbedrijven zoals Google, Microsoft en Amazon richten zich voor de gezondheidszorg specifiek op deze standaard. Het is dus niet ‘onze standaard’, maar wij zijn met onze gezamenlijke aanpak wel pioniers op de Nederlandse markt. In deze fase werken we aan het operationaliseren, zodat we de standaard daadwerkelijk op grote schaal kunnen gebruiken. Er wordt veel over standaarden gepraat in de zorg, maar binnen deze club zijn wij vooral doeners.”

Specifieke uitdagingen

Binnen de samenwerking is ruimte voor de specifieke uitdagingen van de drie deelnemende UMC’s. Raoul Boomsma, projectleider van Erasmus MC: “Wij zijn de samenwerking gestart vanuit ons research IT-programma. Daarbij zochten wij een manier om data te leveren voor onderzoek, waarbij traceerbaarheid naar de bron en reproduceerbaarheid altijd gewaarborgd zijn. Ons bestaande dataplatform was daarvoor niet geschikt. In de zoektocht naar een alternatief kwamen wij bij het LUMC terecht. Daarnaast zijn regionale samenwerkingen voor ons heel belangrijk. In de zorg worden allerlei projecten in de regio uitgevoerd waarbij het delen van data enorm belangrijk is. Nu gebeurt dat vaak nog via handmatige processen en dat maakt het voor iedereen tijdrovend. Een gestandaardiseerd platform voor automatische uitwisseling is dan een grote belofte. Als we die kunnen waarmaken, behalen we enorme winst.”

Naar realtime data

Stephan den Adel wijst op de trend om in de zorg meer datagedreven beslissingen te kunnen nemen. “Near realtime data wordt daardoor steeds belangrijker. Als architect ken ik de technische uitdagingen. Er zijn eerdere exercities geweest waarbij geprobeerd werd om near realtime data te onttrekken uit de EPD’s. Die zijn allemaal mislukt, behalve bij het LUMC. Dat is heel erg knap én belangrijk. Wij waren dus meteen enthousiast toen wij hoorden dat het in Leiden gelukt was en nóg meer toen bleek dat zij de broncode van het Dataplatform wilden delen.” Collega en product owner Joris Witte vult aan: “Onlangs is de toekomststrategie van UMC Utrecht gelanceerd. Een belangrijk onderdeel daarvan is data science en dat betekent bij uitstek: tijdigheid van de data.”

Regie op aanleveringen

Het gedeelde en gestandaardiseerde Dataplatform is ook het antwoord op de vele aanleveringen voor de verplichte kwaliteitsregistraties. Volgens Bram Wesselo kan de specificatie van de gevraagde data veel eenvoudiger als de kwaliteitsinstanties gebruikmaken van de zorginformatiebouwstenen (zibs) waarmee ook de brondata uit het platform zijn gemodelleerd. “Instanties schrijven nu een eigen, gespecificeerd dataformat voor. Dat leidt vaak tot veel werk in de ziekenhuizen en het deels overtypen van dossiers. Met één van de kwaliteitsinstanties hebben we al afspraken gemaakt over een eenvoudigere opzet op basis van de zibs en die is nu ook aan andere ziekenhuizen voorgelegd. Het gaat om een kleine dataset, maar de betrokkenen zijn heel enthousiast. We kunnen daar een succesverhaal van maken dat afstraalt op de andere kwaliteitsinstanties, als een olievlek die steeds groter wordt.”

Samenwerken werkt

Marcel Bas, hoofd van het ontwikkelteam van het Erasmus MC, vat het gesprek goed samen. Op de vraag wat de gezamenlijke bespreking van eerder die dag heeft opgeleverd, antwoordt hij: “Wat zo leuk is, is dat elk ‘huis’ aan het einde van het overleg met iets concreets aan de slag kan. Zo hebben we afgesproken dat Leiden de uitwisseling van HL7 FHIR-profielen via de API optimaliseert. Utrecht concentreert zich op de succesvolle afronding van hun proof of concept project en wij bij het Erasmus MC gaan verder met de catalogus en ontwerpdocumentatie. Dat is de dus de kracht van de samenwerking: gezamenlijk de prioriteiten bepalen en deze verdelen over de huizen. Zo kom je samen verder en bewijs je dat het werkt.

Furore Conclusion maakt, adviseert en faciliteert

Furore Conclusion is vanaf de start nauw betrokken bij de architectuur en bouw van het Dataplatform van het LUMC. Ook bij de implementatie en doorontwikkeling van het platform voor UMC Utrecht en Erasmus MC zijn developers, modelleurs en BI-specialisten van Furore Conclusion betrokken. Daarnaast faciliteert Furore Conclusion een goede samenwerking tussen de UMC’s.

Bram Wesselo: “Onze samenwerking met Furore Conclusion gaat al een aantal jaren terug en is voor ons heel waardevol. De mensen die er werken, beschikken over enorm veel kennis en zijn vindingrijk als het gaat om oplossingen. Ook bij dit project kunnen we rekenen op hun flexibiliteit en gedrevenheid. Daarnaast faciliteert Furore Conclusion de samenwerking tussen de universitaire ziekenhuizen, bijvoorbeeld door het organiseren en begeleiden van meetings. Daardoor komen we bij elkaar en houden we de voortgang erin. Als ziekenhuis alleen wil je niet graag de lead nemen, om een soort onbedoelde hiërarchie te vermijden. Het is heel fijn dat er een neutrale partij bij is, die deze rol op zich neemt.” Stephan den Adel: “ Het kan voorkomen dat het ene huis bij een bepaalde beslissing linksaf wil en de andere rechtsaf. Dan is die neutrale partij wel heel handig om de koppen bij elkaar te steken en tot een oplossing te komen. Gelukkig valt dit in de praktijk erg mee.”