Het Responsible AI-framework

3 december 2024

Door: Conclusion

Deel

Responsible AI, het zorgvuldig, verantwoord en veilig gebruiken van AI, is een voorwaarde voor duurzame waardecreatie met AI . Conclusion heeft twee praktisch toepasbare modellen ontwikkeld die laten zien wat organisaties moeten doen om waarde te halen uit AI, en hoe je het tegelijkertijd op een verantwoorde manier in kunt zetten. Want dan voldoen ze ook aan de AI Act, de verordening van de Europese Commissie die tot doel heeft om een gemeenschappelijk regelgevend en juridisch kader voor de regulering van kunstmatige intelligentie in te voeren.

Wat is Responsible AI?

Er is in de media veel aandacht voor de negatieve effecten die de inzet van AI kan hebben. Vaak gaat het om voorbeelden van bias in modellen. Maar Responsible AI is veel breder dan dat. Friso: “Responsible AI behelst ook thema’s als training van medewerkers, invulling geven aan nieuwe rollen en rekening houden met de ecologische impact van AI.” Om goed zicht te houden op de volledige breedte van het spectrum heeft Conclusion het Responsible AI Framework ontwikkeld. Dit raamwerk bestaat uit zes dimensies die je moet meenemen wil je duurzaam waarde halen uit AI. Onder de thema’s hangen vragenlijsten die verschillende stakeholders in de organisatie kunnen invullen. Zo kun je als organisatie zien waar je staat en kun je bepalen waar je als eerste energie in moet steken. Het Responsible AI Framework is een volwassenheidsmodel dat je kunt inzetten om periodiek te meten welke voortgang je hebt geboekt en te zien waar je nog extra energie in moet steken om te zorgen voor duurzame inbedding van AI in je organisatie.

"Responsible AI omvat o.a. training van medewerkers, invulling geven aan nieuwe rollen en rekening houden met de ecologische impact."

-Friso Spinhoven, Conclusion AI 360

Friso Spinhoven, responsible AI consultant bij Conclusion AI360

Waarom blijft het vaak liggen?

Friso ziet dat de meeste organisaties enthousiast zijn om op een verantwoorde manier met AI om te gaan, maar dat ze niet goed weten hoe. “Door alle media-aandacht realiseren beleidsmakers zich heel goed dat je makkelijk fouten kunt maken als je technologie inzet om beslissingen te ondersteunen of zelfs volautomatisch te nemen. Fouten die je zelf vaak niet eens door hebt en die volledig onbewust in je proces of je AI-model zijn geslopen. Daarom staat het thema Responsible AI momenteel hoog op de agenda van het management van de meeste organisaties. Maar ze vinden het lastig om er invulling aan te geven, omdat ze niet weten waar te beginnen. Bovendien hebben ze geen zicht op de volledige breedte van het spectrum,” aldus Friso. Daar brengt het Responsible AI Framework verandering in.

Wat maakt het zo complex?

Friso ziet dat de volwassenheid sterkt samenhangt met de aard van het bedrijf. De eerste stap die Conclusion daarom met klanten zet, is het bepalen van het AI Readiness (AIR)-profiel. “We hebben een model ontwikkeld waarin we bedrijven kunnen scoren. Want er zitten grote verschillen in de modus operandi van bedrijven. Die verschillen hebben invloed op het niveau van volwassenheid. Bedrijven in innovatieve sectoren moeten snel met nieuwe producten komen en durven daarbij ook risico’s te nemen. Responsible AI is over het algemeen niet het eerste waar ze aan denken. Terwijl bedrijven in andere sectoren juist risicomanagement hoog in het vaandel hebben staan omdat ze weten dat de impact van een fout grote consequenties kan hebben.”

Behalve door de sector waarin organisaties opereren, wordt de AI Readiness ook wel bepaald door de organisatiecultuur. Het ene bedrijf is wat opportunistischer, het volgende is vooral pragmatisch en weer een ander is van nature conservatief of sceptisch als het gaat om veranderingen. Friso: “Met het AIR-profiel krijgen we snel gevoel bij de stappen die een organisatie moet zetten alvorens daadwerkelijk met AI aan de slag te gaan. Bij veel organisaties moeten we op de rem trappen. Dat zijn de bedrijven waar je de handen makkelijk op elkaar krijgt voor een sexy pilot die de waarde van AI aantoont. Maar soms moeten we ook even de focus verleggen van risicomanagement naar de kansen. Dat zijn de organisaties die aan de voorzichtige kant van het spectrum zitten. Bij hen gebruik ik vaak de Formule 1-metafoor: je kunt een snelle auto heel betrouwbaar maken. Maar je kunt een betrouwbare auto niet snel maken.”

Twee modellen, meerdere toepassingen

Friso: “Wij gebruiken beide modellen op meerdere manieren. In de eerste plaats vormen ze een leidraad voor onze gesprekken met klanten. Het zorgt ervoor dat we geen onderwerpen missen. We gebruiken het Responsible AI Framework daarnaast als volwassenheidsmodel: op basis van een nulmeting krijgen we een goed beeld waar onze klant staat en op welke vlakken de volwassenheid achterblijft. Daarna herhalen we het assessment (half)jaarlijks om te monitoren of het groeipad dat we samen met de klant doorlopen zijn vruchten afwerpt. Door deze nauwgezette monitoring kunnen we AI op een verantwoorde en duurzame manier inbedden in de organisatie van onze klant.”

Kortom, inzet van het AI Readiness-model en Responsible AI Framework geeft je inzicht in waar je als organisatie kunt en moet groeien als je AI op een verantwoorde manier wilt inzetten. Het geeft je grip op AI en helpt je om op een duurzame manier je strategische doelen te realiseren.

Lees meerOver dit onderwerp

Aflevering 3: De Impact van de EU AI Act met Friso Spinhoven en Vonne Laan

Whitepaper AI-geletterdheid

De nieuwe wettelijke verplichting die kansen biedt en risico's kent.

Duurzame waardecreatie met AI

Aanmelden voor de nieuwsbrief van Conclusion

Altijd up-to-dateNieuwsbrief

Wil je snel en effectiefKunnen reageren in jouw markt?

Conclusion