Back-ups: redder in nood of vals gevoel van veiligheid?

31 maart is de ‘Dag van de Back-up’, een mooi moment om stil te staan bij een ongemakkelijke waarheid: een back-up is vaak minder betrouwbaar dan gedacht. Veel organisaties vertrouwen erop, maar testen zelden of een restore ook écht werkt. Gelukkig zijn er slimme manieren om ervoor te zorgen dat je altijd kunt herstellen, zonder verrassingen.

We spraken vier van onze experts over hun visie op back-ups:

• Bert Jan Meinders, Platform Consultant
• Johan Buijser, Oracle Database Consultant
• Herman Buitenhuis, Oracle Database Administrator
• Jeroen Gouma, Senior Technical Consultant

Hun inzichten laten zien dat een back-up slechts één van de puzzelstukken is in een goede herstelstrategie. Wat is volgens hen de grootste misvatting over back-ups? En hoe zorg je ervoor dat een restore soepel verloopt?

Waarom een back-up alléén niet genoeg is

Veel organisaties behandelen back-ups als hun eerste verdedigingslinie tegen dataverlies. Maar dat is een misvatting. Een back-up is slechts een hulpmiddel om een snelle recovery mogelijk te maken. Bert Jan verwoordt het zo: “In tegenstelling tot wat veel mensen, inclusief IT-auditors, denken, is een back-up geen doel op zich. Het doel is om bij problemen een snelle recovery te kunnen uitvoeren. Als dat niet kan, is een restore nodig. En om een restore uit te voeren, is een back-up een goed, wellicht het juiste, middel.”

Dat betekent ook dat een back-up niet altijd de beste optie is. Johan noemt voorbeelden van alternatieve methoden zoals flashback/rollback-technologie en geo-redundante replicatie, die vaak sneller en efficiënter werken: “Een back-up zie ik als het laatste redmiddel. In plaats daarvan maak ik liever gebruik van technieken die wijzigingen snel kunnen terugdraaien of continu een kopie bijhouden op een andere locatie. Dat voorkomt dat je een complete database hoeft terug te zetten.” Een effectieve herstelstrategie kijkt dus verder dan alleen het maken van een back-up.

De grootste valkuil: back-ups worden te weinig getest

Een back-up maken is één ding, maar weten of hij écht werkt als je hem nodig hebt, is een ander verhaal. Herman deelt een treffend voorbeeld: “Eind jaren negentig had een klant een hypermoderne back-upoplossing met taperobots en geavanceerde systemen. Toen er voor het eerst een restore nodig was, bleek een defect in de tapedrive alle back-ups nutteloos te maken. Niemand had ooit getest of de back-ups daadwerkelijk werkten.”

Dit probleem is nog steeds actueel. Bert Jan ziet dat bedrijven vaak back-ups maken, maar zelden valideren of ze bruikbaar zijn: “Oracle biedt een functie om te testen of een restore mogelijk is, maar omdat dit tijd en resources kost, wordt dit vaak overgeslagen. Pas bij een echte calamiteit ontdekken organisaties dat hun back-ups corrupt of onbruikbaar zijn.”

Daarom is regelmatig testen essentieel. Jeroen vat het kort samen: “Testen is absoluut noodzakelijk, want ‘failure is no option’. Als je back-up niet restorable is, ben je out of business.”

De praktijk: een back-up is vaak niet genoeg

Herstellen uit een back-up is zelden een kwestie van simpelweg een knop indrukken. Vaak zijn er afhankelijkheden en praktische uitdagingen. Johan deelt een case waarin een klant per ongeluk cruciale data had verwijderd: “De klant ontdekte het pas vlak voordat de back-up-bewaarperiode afliep. We moesten een volledige restore uitvoeren op een apart systeem, om daarna alleen de verwijderde tabellen te exporteren naar CSV. Dat moest onder hoge tijdsdruk, met beperkte capaciteit en zonder impact op de productieomgeving.”

En wat als de data die je terugzet onderdeel is van een keten? Jeroen waarschuwt: “Restore van een back-up brengt hopelijk je data weer online, maar hoe zorg je ervoor dat de keten weer in sync komt? Als de voorraadbeheer-database na een restore nog steeds denkt dat er 100 zakken gips in het gangpad liggen, hoe controleer je dan of dat klopt met de werkelijkheid?” Back-ups zijn dus slechts één onderdeel van een bredere business continuity-strategie.

Goede hardware en een solide herstelplan zijn minstens zo belangrijk

Naast een goed back-upbeleid is ook de hardware cruciaal. Herman deelt een praktijkvoorbeeld dat leidde tot een dure les: “Op een project met zo’n 40 ontwikkelaars crashte de server door een kapotte harde schijf. De hardware-leverancier stuurde een nieuwe schijf, maar de bezorger mocht hem niet installeren. We moesten wachten op een systeembeheerder, die pas aan het einde van de dag beschikbaar was. Mijn back-up stond klaar, maar dat maakte niets uit zolang de hardware niet werkte. Een werkdag productiviteit ging verloren. De les? Een goed hardware-supportcontract is net zo belangrijk als je back-upstrategie.”

Een back-up is geen archief

Sommige organisaties bewaren back-ups jarenlang, maar vergeten dat ze mogelijk niet meer bruikbaar zijn. Bert Jan waarschuwt hiervoor: “Ik heb bedrijven gezien die back-ups van 5 tot 10 jaar oud bewaren, maar die vervolgens niet meer teruggezet kunnen worden omdat de software inmiddels vier versies verder is.” Als langdurige opslag nodig is, is een apart archief vaak een betere oplossing.

Conclusie: een back-up is noodzakelijk, maar niet voldoende

Een effectieve back-upstrategie vraagt meer dan alleen data opslaan. Zonder testen en een herstelplan heeft een back-up weinig waarde. Dit zijn de belangrijkste lessen van onze experts om je herstelstrategie echt op orde te krijgen:

• Zie back-ups als laatste redmiddel, niet als eerste bescherming
• Test regelmatig of een restore echt werkt
• Gebruik replicatie en flashback om sneller te herstellen
• Zorg voor een goed herstelplan, inclusief hardware en ketenintegratie
• Een back-up is geen archief

Of zoals Herman het kernachtig samenvat: “Een database zonder back-up is geen database. En een back-up zonder restore-test is geen back-up.”